اقدام به گرفتن جان خود، خودکشی نام دارد. خودکشی اختلال و آسیب چند بعدی رفتاری است. عوامل متعددی در اینجا وجود دارد از جمله عوامل روانی_عاطفی مثل افسردگی، ناامیدی، بیکاری، اعتیاد، فقر، مشکلات اقتصادی و احساس گناه. حتی در برخی از جوامع مانند جوامع غرب، مشکلات سیاسی در بروز آن نقش دارند. در حقیقت بن بست روانی و انگیزشی در انسان موجب بروز فکر خودکشی میشود.
روانشناسان معتقدند، خودکشی با ضعف اعتماد به نفس و حس پوچی در ارتباط است. اما اعتقاد به پروردگار میتواند از بروز این اتفاق جلوگیری کند. این ایمان و اعتقاد است که به انسان دربارهی برترین مخلوق آفرینش و جانشین خدا در زمین، میگوید. بدین صورت فکر از بین بردن خود کمتر در به ذهن این افراد خطور میکند.
گاهی احساس پوچی که منجر به خودکشی میشود، در خود فرد و گاهی در میان اطرافیان اتفاق میافتد. نمیتوان به احساس درونی دیگران به طور قطع پیبرد چرا که این احساسات منحصر به فرد است. اما در ادامه به چند علامت بیرونی و هشدار دهنده اشاره خواهیم کرد که ممکن است فرد پیش از خودکشی انجام دهد:
شما باید بدانید کمک رسانی به فردی که نیاز دارد، میتواند به پییشگیری از تلاش برای خودکشی یا مرگ کمک کند. نگران نباشید، حتما راهی برای کمک هست.
به طور معمول یک دلیل برای تصمیم به خودکشی کافی نیست. در حقیقت چندین عامل باعث افزایش خطر خودکشی در افراد میشود. برای مثال ابتلا به اختلال سلامت روان. هرچند بیش از نیمی از کسانی که بر اثر خودکشی جان خود را از دست دادهاند، در هنگام مرگ اختلال روانی در آنها تشخیص داده نشده است.
اولین عامل خطرناک روانی، افسردگی است. در پله بعدی اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، اختلال اضطراب و اختلال شخصیت قرار دارد. اگر اختلالات روانی را فاکتور بگیریم، عوامل دیگری که خطر خودکشی را بالا میبرد عبارت است از:
تحقیقات نشان داده مردان و افراد بالای ۴۵ سال بشتر در معرض خطر خودکشی هستند. در این میان، آمار خودکشی در زنان متاهل و این آمار درمیان مردان مجرد بیشتر است.
اگر مطمئن نیستید که یکی از دوستان یا اعضا خانوادتان به خودکشی فکر میکند یا خیر، راجع به نگرانیهای خود با او صحبت کنید. با سوالاتی که فرد را متهم نمیکند یا مورد قضاوت قرار نمیگیرد، شروع کنید. رک باشید اما زیاده روی نکنید. از پرسیدن سوال “آیا به خودکشی فکر میکنی؟” نترسید. حین مکالمه خونسردی خود را حفظ کنید و با اطمینان صحبت کنید. به فرد مقابل اطمینان دهید که احساساتش مهم است نه بیارزش. به او بگویید از او حمایت خواهید کرد و از احساس خوب بعد از درمان حرف بزنید.
مشکلاتی که آنها را اذیت میکند را کوچک نشان ندهید. یادتان باشد شرمنده کردن فرد او را نجات نخواهد داد. شنیدن و نشان دادن حمایت بهترین راه ممکن است و همچنین میتوانید فرد را تشویق کنید تا از متخصصی کمک بگیرد. به او پیشنهاد دهید که برایش وقت مشاوره بگیرید. یا جلسه اول با او حاضر خواهید شد.
شاید علائم خودکشی در فردی باشد که برای شما بسیار عزیز است. همین موضوع شما را وحشتزده کرده است. اما سعی کنید موارد گفته شده را رعایت کنید و سر صحبت را با فرد باز کنید. صحبت کردن ساده به نظر میآید اما تاثیری شگفت انگیزی در سبک شدن فرد بیمار دارد.
اگر نگرانییتان انقدر زیاد است که نمیدانید باید چه کار کنید، از خطوط مخصوص چنین شرایطی استفاده کنید.
به شرایط صحبت کردن یا اقدام به خودکشی، رفتار متمایل به خودکشی گفته میشود. این افکار و رفتار به چشم وضعیت اضطراری روانپزشکی نگاه میشود.
اتحادیه ملی سلامت روان معتقد است اگر کسی علائم زیر را دارد، باید فورا تحت مراقبت قرار گیرد:
اگر گمان بر این است که کسی قصد آسیب به خود را دارد با شماره اورژانس منطقه تماس بگیرید. تا زمان رسیدن کمک همراه فرد باشید. چاقو یا هر وسیلهای که باعث آسیب میشود را دور کنید. به حرفهایش گوش داده اما قضاوت و تهدید نکنید. فریاد نزنید و سعی کنید جو را آرام نگهدارید.
متخصصان قادر هستند با برسی سوابق خانوادگی و شخصی، دریابند آیا امکان خودکشی در فرد بالاست یا خیر. او شروع علائم آن را از فرد میپرسد و در مورد بیماری فعلی و قبلی سوال میکند. در نهایت توضیح احتمالی به علائم را به دست آورده و تشخیص میدهد چه آزمایشاتی باید انجام شود.
روش درمان به زمینه فکر به خودکشی بستگی دارد اما در بیشتر مواقع از صحبت درمانی و دارو استفاده میشود.
صحبت درمانی یا همان رواندرمانی، یکی از روشهای احتمالی درمان برای کاهش خطر اقدام به خودکشی است. هدف این روش، آموزش کنار آمدن با رخدادهای استرس آور و عواطفی که در بروز رفتار متمایل به خودکشی نقش دارد. درمان رفتاری_شناختی به فرد کمک میکند، افکار مثبت را جایگزین افکار منفی کند. طوری که در زندگی احساس رضایت و کنترل داشته باشد.
از دارو برای زمانی استفاده میشود که پزشک متخصص تشخیص دهد، صحبت درمانی برای پایین آوردن خطر کافی نیست. برای تسکین علائم افسردگی و اضطراب دارو تجویز میشود. درمان این علائم در کاهش فکر به خودکشی موثر است. این داروها شامل دارو ضد افسردگی، ضد روانپریشی و ضد اضطراب است.
گاهی میتوان با تغییر سبک زندگی و جایگزین کردن عادتهای سالم در کنار صحبت درمانی و مصرف دارو، خطر خودکشی را کاهش داد. برای مثال سعی کنید از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید. چراکه این مواد قدرت بازداری را پایین میآورند و همین امر سبب افزایش خطر خودکشی میشود.
در وهله بعدی سعی کنید به طور منظم ورزش کنید. فعالیت فیزیکی باعث ترشح مواد خاص در مغز میشود و به دنبال آن احساس شادی و آرامش بیشتر میشود.
خواب کافی داشته باشید چرا که این موضوع نیز موثر است. بدخوابی به بیماریها و علائم اختلال روان دامن میزند.
اگر درباره خودکشی فکر میکنید لازم نیست خجالت بکشید. مخفی کردن این حس را متوقف کنید و با یک نفر در مورد آن صحبت کنید. هرگز نباید تمایل به خودکشی را تنهایی تحمل کنید و دریافت کمک از دیگران، به شما کمک میکند بر این عواطف غلبه کنید.
بسیاری از موسسات و افراد هستند که میتوانند به شما در فهم اینکه خودکشی بهترین راه نیست، کمک کنند.
داروها باید سر وقت و به همان میزان دوزی که دکتر تجویز کرده، مصرف شود. اگر مصرف داروها برای شما عوارض داشته، با درمانگر خود صحبت کنید.
در برخی موارد فرد متوجه علائم هشداری میشود. در این صورت با اعضای خانواده یا تراپیست صحبت کرده و موضوع را با آنها در میان بگذارید.
وسایلی که با آنها ممکن است به خود آسیب بزنید را دور کنید. همه چیز درست میشود فقط باید بدانید تقصیر شما نیست. کمک بیرون درهاست.
نظر شما در این رابطه چیست؟ آیا تاکنون فردی در اطراف شما قصد آسیب زدن به خود را داشته است؟